علمی وفرهنگی

اقتصاد دوره سلوکیان  

  پس از تسلط یونانیان بر ایران، اسکندر، گنج‌های بزرگ هخامنشیان را که در خزائن سلطنتی به صورت راکد مانده‌بود به کار انداخت و این خود به رونق تولیدات کشور و جریان پول کمک می‌کرد. ایجاد شاهنشاهی اسکندر و پس از آن سلسله سلوکی و جانشینان او در اروپا و مصر، دورترین بخش‌های جهان را به یکدیگر مرتبط ساخت. همان‌طور که قبلاً شرح دادیم. سلوکوس نیکاتور، شاهنشاهی خود را به 72 قسمت تقسیم کرد. منظور وی از آن کار این بود که قدرت فرمانروایان را در برابر حکومت مرکزی تقلیل دهد. وی کار کوچ دادن مردم یونانی را که از طرف اسکندر به مشرق آغاز شده‌بود را ادامه داد. به همین دلیل دست کم هفتاد و پنج شهر یونانی به همت او در مشرق زمین ایجاد گردید. ثروت‌هایی که بر اثر فتوحات به بازارها راه یافته‌بود به حدی قابل توجه بود که ارزش طلا و نقره پنجاه درصد کاسته‌شده تعادلی که هرگز سابقه نداشت بین مزد و قیمت‌ها ایجاد شد و موجب بهبود وضع زندگی گردیده جاده‌ها از دریای سرخ تا هند توسط ایستگاه‌های نظامی نگهداری می‌شد. آب انبارهایی در بیابان‌ها توسط ایرانیان ساخته‌شد که مورد توجه سلوکی‌ها قرار گرفت. سپس کاروانسراهایی بنا گردید (بنای آب انبار، کاروانسرا و کندن چاه و قنات به ابتکار ایرانی‌هاست) برای تحقیق در زمینه چاه‌ها و منابع آب به حماسه کویر نوشته دکتر باستانی پاریزی مراجعه کنید. سلوکیان کشتی‌رانی مهمی در خلیج فارس ترتیب دادند که موجب ارتباط هند در مشرق و دریای احمر در غرب شد. سلوکیان املاک و زمین‌های بزرگ دوره هخامنشی و املاک مربوط به پرستش‌گاه‌ها را تقسیم نمودند و یونانیان را د رآن سرزمین‌ها مستقر کردند.
این تغییرات موجب تحولاتی در وضع روستائیان و کشاورزی شهر. مالیات‌ها و عوارض بر افراد و منازل و چارپایان و مزارع و حتی تولد و ازدواج تعلق می‌گرفت.
چون سلوکیان، اجدادشان یونانی و بالاخره اروپایی بودند باعث رونق اقتصادی و مبادلات بازرگانی بین شرق و غرب شدند و اجناس چینی را از طریق بلخ و ترکستان به ایران وارد کرده و از طریق سوریه انطاکیه به شبه جزیره ایتالیا و یونان می‌بردند و برعکس محصولات رومی و یونانی را به ایران و چین انتقال می‌دادند. کالاهایی که از ایران به روم صادر می‌شد عبارت بودند از منسوجات گوناگون، ادویه، قالی، قالیچه و پارچه‌های ابریشمی. از روم نیز فلزات و مصنوعات فلزی به ایران وارد می‌شد. در این دوره یونانی مابی و هلنیسم در اوج خود بود.

سلوکیان

   با شکست داریوش سوم به دست اسکندر مقدونى در 320 ق .م . و استقرار دولت یونانى - سلوکیان 312 تا 62 ق .م . - یکى از مهم ترین وقایع تاریخى آن زمان در خاور نزدیک ، در این بخش از جهان روى داده و به تعبیرى انقراض امپراتورى هخامنشى ، پایان تاریخ باستان و آغاز دوران تازه اى است که در آن فرهنگى مادى که آن را فرهنگى هلنى مى نامند بر جهان چیره گشت . از نظر تاریخ ایران ، اسکندر سبب پایان یافتن دورانى بزرگ و آغاز فرمانروایى بیگانه و چندگانگى در کشور بود.
با سقوط امپراتورى هخامنشى ، دوران جدیدى در زندگى اقتصادى و اجتماعى مردم ایران آغاز گردید، بدین ترتیب که روش نوینى که آمیزه اى از تاثیر عنصر یونانى و میراث تمدن هخامنشى بود برقرار گردید.